Beslenme problemleri, ağır diyetler, blumia ve anoreksia nervosa gibi yemek yememe ve yemek sonrası kusmalara kadar varabilen beslenme problemleri kişide mineral, vitamin, folik asit, çinko, biotin ve esansiyel amino asit eksikliğine bağlı olarak saç dökülmelerine neden olabilmektedir. Ayrıca demir eksikliğine bağlı anemilerde saç dökülmeleri görülebilir. Kansızlık olmadan sadece demir depolarının azalması bile saç dökülmesini tetiklemektedir.
Genetik ve bazı hastalıklar dışında vitamin-mineral eksikliği saç dökülmesinin en önemli nedenlerinden biridir.
Saç sağlığı için nasıl beslendiğimiz çok önemlidir. Çünkü vücut fonksiyonları ve canlılığı bu besinlere bağlıdır. Saç canlılğı ve beslenmesi için yapılacak olan diyette mutlaka anti oksidanlar bulunmalıdır. Günlük alınan su miktarı saç sağlığı için olmazsa olmazlardandır. Yüksek miktarlarda et ve yağ içeren besinler androjenik hormon yapımını tetikleyerek saç dökülmelerine neden olmaktadır. Aynı etki hızlı insülin salınımına neden olan şekerli yiyeceklerde de görülmektedir. A, D, E, K vitaminleri yeşil yapraklı sebzelerde bol bulunan ve yağda eriyen vitaminlerdir. Günlük besin alımı içinde en az %10 yağ olmalı çünkü bu vitaminler saçları kuvvetlendirir, parlatır ve canlandırır. Yumurtada buluna vitamin B12, yeşil yapraklı sebzelerde bulunan mineraller demir ve çinko saç sağlığı için çok önemlidir. Alkol kullanımı, saç sağlığı için çok önemli olan folik asit, demir ve çinko alımını midede azaltarak saç sağlığını olumsuz etkiler. Sigara tabii ki tüm vücut sağlığını olduğu gibi saçları da olumsuz etkilemektedir .
Saç Dökülmesine Hangi Vitamin İyi Gelir?
Saw Palmetto Extract (Cüce Palmiye Ekstresi)
Saç kaybı hem erkeklerde, hem de kadınlarda değişen oranlarda görülebilmektedir. Erkeklerdeki en önemli nedeni androgenetik alopesi dediğimiz genetik tipli saç dökülmesidir. Bu çeşit saç kaybı tüm saç dökülmelerinin %95 inden sorumludur. Burada, saç kaybından sorumlu olan hormon, “kötü” testesteron dediğimiz di hidro testesterondur (DHT). Bu hormona hassas olan saç kökleri, DHT etkisiyle minyatürleşmeye başlar ve ömürleri kısalır, normal uzamamaya başlar. Bu durum kendini, erkeklerde şakak bölgelerinde açılmalar ve tepe bölgesinde seyrelme, saç diplerinin görünür hale gelmesi şeklinde gösterir. Bu dökülme şekli daha sonra ilerleyerek tüm kafa üstünün açılmasına ve sonunda sadece ense kısmında dar bir alanda saç kalmasına dek ilerleyebilmektedir.
Saw Palmetto, Cüce palmiye bitkisinin ekstresidir. Serenoa Repens olarak da bilinir. Saç dökülmelerinin en belirgin sebeplerinden biri olan DHT (Dihidrotestosteron) hormonunun saç köklerinde birikmesini önler. Saç köklerinin beslenmesine yardımcı olur. En verimli DHT bloklayıcıdır. Saç dökülmesine çözüm olabilecek en etkili bitkisel ekstredir.
“Saw Palmetto, önce Amerikan yerlileri ve sonra da Avrupalı bitki uzmanları ve doğal yöntemlere eğilimli doktorlar tarafından yüzlerce yıldır kullanılmaktadır. Bu bitkinin, en güçlü ilaç ile karşılaştırıldığında bile etkili olduğunu gösteren önemli sayıda araştırma vardır” diyor bitki uzmanı bir doktor olan ve Ulusal Sağlık Enstitüsü tarafından finanse edilen doğal tıp araştırmalarının yapıldığı ve Amerika Birleşik Devletlerindeki çok disiplinli ve tam yetkili ilk doğal tıp üniversitesi olan Bastyr Üniversitesi’nin kurucu başkanı Joseph Pizzorno, Total Wellness isimli kitabında. Saw Palmetto hastaların yaklaşık %90’ında genellikle 4-6 hafta içinde etkili olur ve yan etkisi yoktur. Günlük doz 320 mg olmalıdır.
Biotin
Biotin suda çözünen bir B vitamini kompleksi olup H Vitamini veya B7 vitamini olarak da bilinmektedir. Kalın bağırsaktaki bakteriler tarafından da üretilen Biotin sağlıklı bir yaşam ve güçlü bağışıklık sistemi için gerekli olan önemli bir vitamindir. Aynı zamanda hücre gelişimine katkıda bulunur. Özellikle kemik iliği için çok önemli olmasının yanı sıra sağlıklı sinir dokuları için de gereklidir. Biotin güçlü tırnaklar ve saçları destekleyen bir protein olan keratini üretmek için gereklidir. Saç, tırnak ve cilt sağlığını korumada önemli rol oynar. Biotin’in son zamanlarda güzellik vitamini olarak anılmasının en büyük sebebi saçlara ve tırnaklara olan etkisidir. Bu yüzden kozmetik ürünlerde de sıklıkla kullanılmaktadır. Biotin eksikliğinde kuru ve pullaşan kafa derisi, kolayca kırılan ve kopan saçlar, cansız ve şekil almayan saçlar, saç dökülmesi ve kellik (alopesi) görülebilir. Biotin saç dökülmelerinin engellenmesinde aktif bir rol oynar ve sağlıklı saç büyümesini destekler. Vücutta depolanmaz ve fazlası idrar yolu ile vücuttan atılır.
Folik Asit
Folik asit, B gurubundan bir vitamin olup, folakin, folat veya Vitamin B9 olarak da bilinir. Folat, yeni hücrelerin üretimi ve sürdürülmesi, DNA sentezi ve metilasyon yoluyla RNA sentezi için ve DNA’daki değişikliklerin önlenmesi için gereklidir. Ek olarak folat, kırmızı kan hücrelerini oluşturmaya, saçların büyümesine yardımcı olur. Folik asitin saç dökülmesinin (alopesi) tedavisinde etkili olduğu çalışmalar tarafından ortaya çıkarılmıştır. Folat eksikliği DNA sentezini ve hücre bölünmesini ve kırmızı kan hücrelerinin üretimini negatif yönde etkiler, ayrıca saçların grileşmesine ve saç büyümesinin sekteye uğrayarak zayıf saç büyümesine yol açabilir.
Vitamin B5
Pantotenik asit, Panthenol veya Vitamin B5 olarak da tanınır. Vücutta depolanmayan ve suda eriyen bir vitamindir. Vitamin B5, derinin epitelyum yapısını güçlendirir, hasar görmüş deriyi ve saçları onarır, nemlendirir ve başlamış saç dökülmelerinin engellenmesinde aktif bir rol oynar. Saçları korur ve saçlara canlılık ve parlaklık kazandırır, sağlıklı saç büyümesini destekler. Saçların büyümesinde önemli olan Koenzim A oluşmasında önemli bir rol oynayarak karbonhidratların, yağların ve proteinlerin enerjiye çevrilmesinde bir katalizör olarak hayati bir rol oynar. Saçları ve kafa derisini nemlendirir ve saçlara parlaklık kazandırır. Eksikliğinde, saç folikülü hücrelerinin yeterince beslenememesine neden olmakta ve saç dökülmeleri meydana gelmektedir.
Vitamin C
Vitamin C veya Ascorbic Acid kolajen üretimini ve saç büyümesini destekleyen suda çözünen bir vitamindir. Vücudumuz besinleri enerjiye dönüştürürken serbest radikalleri aktif olarak üretir. Bu serbest radikaller saç köklerimize zarar verir, antioksidan özelliklere sahip vitamin C vücudumuzdaki serbest radikallere karşı savaşır, genel saç sağlığının korunmasına yardımcı olur.
Çinko
Çinko, saç dökülmelerini engellemede temel rol oynayan minerallerden bir diğeridir. Hücre yenilenmesine yardımcı olduğu gibi saçlı derideki dokuların yenilenmesini ve güçlenmesini sağlar. Eksikliğinde, çok hızlı gelişebilen saçta incelme ve seyrelme problemleri görülür.
Çalışma ve klinik deneyler çinko mineralinin 5 alfa redüktaz enziminin hareketini engellediğini, ayrıca testesteron ve DHT’nin hücrelerinizin reseptörlerine bağlanmalarını önlediğini göstermektedir. Böylece çinko, folikülleri DHT’den korurken bu hormonların atılımını da arttırır. Prostat tedavisinde başarılı bir şekilde kullanılmaktadır ve 5 alfa redüktaz etkilerinden dolayı erkek tipi kelliğin önlenmesinde ve tedavisinde de faydalıdır.
Uzmanlara göre birçok kişide çinko eksikliği vardır ve yaş ilerledikçe bu daha da artar. Bunun başlıca nedeni, yiyeceklerden alınan çinkonun vücut tarafından yeteri kadar emilememesidir. Yetişkinler için tavsiye edilen günlük doz 15 mg’dir.
Vitamin B6
Saç derisindeki hücrelerin hızlı yenilenmesinde etkili bir rolü vardır. Eksikliğinde, saçlı deride iltihaplanma görülebilir. Saçlı derideki kan dolaşımını ve oksijenlenmeyi artırır. Dolayısıyla saç köklerinin beslenmesini iyileştirir. Saçın dayanıklılığı konusunda ve saçların sağlıklı uzamasında etkilidir.
Demir
Demir, vücudumuzda eksikliği en sık görülen minerallerden biridir. Yapılan araştırmalara göre özellikle Türkiye’de demir eksikliği çok fazla kişiye yayılmıştır. Eksikliğinde ise yaygın Telogen saç dökülmesi görülebilir. Demir eksikliği sadece saç dökülmesi ile anlaşılmayabilir. Tırnaklarda oluşan kırılma ve çizgilenme ile birlikte dilde papilla atrofisi, angular keilit (dudak kenarlarındaki yaralar) gibi hastalıklar ve ağızda oluşan aft benzeri yaralar da demir eksikliğinin göstergesi olabilir. Çeşitli farklı formda olan saç dökülmeleri çoğunlukla erkeklerde yaşanıyor gibi gözükse de, yaşa bağlı olarak veya genetik yatkınlıktan dolayı, çeşitli hastalıklardan ve doğumlardan sonra, ayrıca özellikle de menopoz döneminde kadınlarda da sıklıkla görülüyor. Kadınlarda, demir eksikliğine bağlı saç dökülmeleri daha fazla gözlemleniyor.
Yulaf Ekstresi (Beta Glukan)
Antioksidan özeelliği olan ve bağışıklık sistemini güçlendiren beta glukanların yüksek kolesterol, diyabet, kanser, yüksek tansiyon, egzema, dermatit tedavisinde destek olarak kullanılmaktadır. Beta-glukan, virüs, bakteri, mantar ve parazitik enfeksiyonlara karşı vücut direncinin artmasını sağlar. Yorgunluk, stres, mevsim geçişleri, nezle, grip, üst solunum yolları enfeksiyonları ve bazı alerjiler gibi hastalıklarda da destek ürün olarak kullanılmaktadır.
Yeşil Çay Ekstresi (Green Tea Extract)
Yeşil Çay ekstresi Camellia Sinensis Extract olarak da bilinir. Yeşil Çay, testesteronu DHT’ye dönüştüren bir enzim olan Tip I 5 alfa redüktazı engelleyen catechin’ler adı verilen bir grup bileşimi içerir. Yeşil Çay, vücudun DHT üretmesini önler. Vücudun normal miktarda DHT üretmesini engelleme özelliğinden dolayı yeşil çay, yayımlanmış araştırma ve klinik deneyler sonucunda erkek tipi kelliği önlemede etkili bulunmuştur. Ayrıca yeşil çay antioksidanlar açısından da zengindir. Saçların ve kafa derisinin serbest radikallerden korunmasına yardımcı olur. İçermiş olduğu zengin fitoflavonlar aynı zamanda saç köklerini güçlendirir. Mikro-sirkülasyonu uyararak kan dolaşımını hızlandırır ve saç büyümesini uyarır.
Bal Kabağı Ekstresi (Pumpkin Seed Extract)
Son dönemlerde, saç şikayetlerine karşı popüler olan bu bitki ekstraktı, Pumpkin Seed veya Balkabağı çekirdeği ekstraktı olarak da bilinir. Saçların nemlenmesini ve yeni saç oluşumunu destekler. Saçlı derideki gözenekleri sıkılaştırır. Arındırıcı özelliği vardır. Sebum sekresyonunun düzenlenmesine yardımcı olur. Anti-inflammatuar özelliği sayesinde doğal tedavi sürecini destekler.
Güney Kore’de yapılan bir çalışmada Balkabağı çekirdeği ekstraktının erkeklerde genetik nedenli kelliğe neden olan, 5 alfa redüktaz enzimini baskılayarak saç dökülmesini durdurduğu rapor edildi. Balkabağı çekirdeği ekstraktının bu etkisi hafif ve orta dereceli andro genetik alopesilerin tedavisinde yani saçların genetik dökülme etkilerinin azaltılmasında etkili olduğu yayınlandı. Balkabağı çekirdeği ekstraktının en az 6 ay boyunca ağızdan alınarak kullanılması bu etkinin ortaya çıkması için geçen süre olarak bildiriliyor.
Ginkgo Ekstresi (Ginkgo Biloba)
Ginkgo biloba ağacının yapraklarında 40 farklı bileşen bulunmakla birlikte yaprakların fayda sağlayan etken maddeleri, bitki bazlı antioksidanlar olan “flavonoidler” ve terpenoidlerdir.
Antioksidan flavonoidler kalp kasını, sinirleri, retinayı ve damarları serbest radikallerin tahrip edici etkisinden korurken diğer önemli bileşen terpenoid damarların genişlemesine yardımcı olarak plak oluşumunu ve damar tıkanıklığını önler.
Üzüm Ekstresi (Grape Seed Extract)
Üzüm Çekirdeği ekstresi veya latince adı Vitis Vinifera da bilinen adlarıdır. Saç dökülmelerinde en sık rastlanan nedenlerden biri Dihidrotestosteron hormonunun saç köklerine yapışması ve saçların ihtiyacı olan gerekli beslenmeyi engellemesidir. Üzüm çekirdeği ekstresi, bu hormonun saçlı deriye yapışmasını engelleyen antioksidanlar içerir. Nemlendirici özelliği ile birlikte üzüm ekstresinin içeriğinde bulunan flavonoidler sayesinde saçlara parlaklık katar. Ayrıca, saçın hem sağlıklı büyümesine yardımcı olur hem de saçlı deriyi korur.
At Kuyruğu Ekstresi (Horsetail Extract)
Latincesi Equisetum Arvense’dir At Kuyruğu ekstresi olarak da bilinir. At kuyruğu saçları güçlendiren ve kafa derisindeki sebum birikimini azaltan amino asitler, silika ve fitosteroller açısından zengindir. Silika saç ve ciltte bulunan eser elementlerden biridir. Bağ dokularının normal büyümesi, hem metabolik hem de yapısal bakımdan silika son derece önemlidir. Ek olarak silika saç gövdesinin önemli bir maddesi olan keratin sülfat yapımı için de gereklidir. Silka damar açıcı özelliği ile kafa derisindeki kan akışını artırarak saç büyümesinin hızlanmasını teşvik eder, saç dökülmelerine karşı etkin bir rol oynar. Saç sağlığına yardımcı olur ve saçları kalınlaştırır ve güçlendirir. At kuyruğundaki flavonoidler ve saponinler saçın yapısal mukavemetini artıran güçlü hücre yenileme ve yeniden oluşturma özelliklerine sahiptir. Özellikle yüksek oranda içermiş olduğu apigenin flavonu sayesinde kan dolaşımını stimule ederek saç köklerinin beslenmesini destekler ve saç dökülmelerinin engellenmesine yardımcı olur.
Buğday Ekstresi – (Ruşeym)
Buğdayın özü olan rüşeym, kompleks karbonhidrat yapısıyla enerji verirken, bağışıklık sistemini de güçlendirir. Günlük olarak alınması gereken niasin, folat, tiamin ve B6 vitaminlerini içeren bünyesinde barındıran rüşeym, kalp hastalıklarından kas sağlığına, kanserden yaşlanmaya kadar geniş bir etki mekanizmasına sahiptir. Rüşeym yapı olarak fitosterol grubundaki kolesterolle benzer özellikler gösterir. Bu fitosteroller, kötü huylu kolesterol olarak bilinen LDL seviyesini düşürerek kalp sağlığını destekler. Rüşeymin yapısında doğal olarak bulunan ‘hidrolizat’lar kanser ve kalp rahatsızlıkları başta olmak üzere birçok ciddi hastalığa neden olan serbest radikallerin en büyük düşmanı, antioksidanları destekler ve bağışıklı sistemini güçlendirir. Yapılan çalışmalarda saç dökülmesine iyi geldiği gösterilmiştir.
Isırgan Ekstresi
Isırgan otundan elde edilen ısırgan ekstresi saç dökülmesini engelleyen, saçlara parlaklık ve canlılık kazandıran önemli bir ekstredir. Saçı besleyerek, saç kırıklarının önlenmesine yardımcı oluyor. Saç derisini güçlendirerek kepekleri yok etmektedir. Kan akışını arttırarak, saçların olduğundan daha hızlı bir şekilde uzamasına yardımcı olur. Gür saçlara kavuşmanızı sağlar. Romalılar ısırgan otunu erkek libidosunu artırmak için kullanırlardı.
L-Sistein
L-Sistein, saç telinin saç köküne bağlanmasında ve bağın güçlendirilmesinde kilit görevi olan bir aminoasittir. Günlük olarak yeterli miktarda alındığında, saçların güçlü ve sağlıklı gözükmesini sağlar. Cilt, saç ve tırnak dokularını destekler. Ayrıca, güneşin zararlı ışınlarından cildi korur. Saçların ve tırnakların ihtiyacı olan Keratin üretimini sağlar.
L-Lizin